به گزارش خبرگزاری «حوزه»، استاد محسن قرائتی در تفسیر نور به ارائه «نکات ناب» و «پیام های زیبای آیات قرآن کریم» پرداخته که حوزه نیوز در این نوشتار، آیه ۱۳۵ و ۱۳۶ سوره مبارکه آل عمران را در قالب مجموعه «قطره ای از دریا» ارائه می نماید.
آیه ۱۳۵
وَ الَّذینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَ مَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللَّهُ وَ لَمْ یُصِرُّوا عَلی ما فَعَلُوا وَ هُمْ یَعْلَمُونَ
ترجمه
(افراد با تقوا) کسانی هستند که هرگاه کار زشتی انجام دهند و یا به خویشتن ستم کنند، خدا را یاد کرده و برای گناهان خود استغفار می کنند و جز خدا کیست که گناهان را ببخشد؟ و (متّقین) چون به زشتی گناه آگاهند بر انجام آنچه کرده اند، پافشاری ندارند.
نکته ها
بعضی مفسّران، مراد از «فاحشة» را زنا و مراد از «ظلم» را سایر گناهان دانسته اند و بعضی دیگر مراد از «فاحشة» را گناهان کبیره و «ظلم» را گناهان صغیره دانسته اند.
در روایات می خوانیم که بی توجّهی به گناهان گذشته و ترک توبه از آنها، به منزله ی اصرار بر گناه است.[۱]
امام صادق علیه السلام فرمودند: وقتی این آیه نازل شد، ابلیس همه ی یاران خود را جمع کرد و چاره جویی نمود. شیاطین پیشنهاداتی دادند که پذیرفته نشد، وسواس خنّاس گفت: من چاره می کنم! گفتند: چگونه؟ گفت: به آنها وعده می دهم و به آرزوها گرفتارشان می کنم تا دچار گناه شوند و وقتی گرفتار شدند، استغفار را از یاد آنها می برم.[۲]
پیام ها
۱- گاهی از افراد متّقی نیز گناه صادر می شود. «للمتّقین... الّذین اذا فعلوا فاحشة»
۲- خطرناک تر از انجام گناه، غفلت از گناه و بی توجّهی به زشتی آن است. متّقین اگر هم گناه کنند، بلافاصله استغفار می نمایند. «اذا فعلوا فاحشة... ذکروا اللّه فاستغفروا»
۳- نشانه ی تقوا، توبه فوری از گناه است. «اذا فعلوا فاحشة... ذکروا اللّه فاستغفروا»
۴- یاد خدا، رمز توبه است. «ذکروا اللّه فاستغفروا»
۵ - تا یاد خدا در دل گناهکار زنده است، می تواند در مدار متقین وارد شود. «اذا فعلوا فاحشة ... ذکروا اللّه»
۶- گناه، ظلم به خویشتن است. «ظلموا انفسهم»
۷- تنها خداوند است که گناهان را می بخشد. «و من یغفر الذنوب الا اللّه»
۸ - متّقی کسی است که اصرار بر گناه نداشته باشد. زیرا اصرار بر گناه، نشانه ی سبک شمردن آن و غفلت از یاد خداست. «ولم یصرّوا علی ما فعلوا»
۹- اصرار آگاهانه بر گناه، سبب محرومیّت از مغفرت الهی است. «و من یغفر الذنوب الا اللّه و لم یصرّوا»
آیه ۱۳۶
أُولئِکَ جَزاؤُهُمْ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ جَنَّاتٌ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدینَ فیها وَ نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلینَ
ترجمه
پاداش آنان (متّقین) از طرف پروردگارشان، مغفرت و باغ هایی است که از زیر درختان آنها نهرها جاری است و برای همشیه در آن (باغ ها) هستند و چه نیکوست پاداش اهل عمل.
نکته ها
آمدن کلمات «مُتّقین»، «مُحسنین» و «عاملین» در پایانِ سه آیه پی در پی، نشانگر آن است که تقوا یک حالت انزوا و عزلت و تنها کیفیّت روحی نیست، بلکه حضور در صحنه، همراه با عمل و احسان است.
پیام ها
۱- تا انسان از گناه پاک نشود، شایستگی ورود به بهشت را ندارد. «مغفرة...جنّات»
۲- عفو و مغفرت خداوند، برای تربیت انسان است. «مغفرة من ربّهم»
۳- تنها با آرزو نمی توان به الطاف خداوند رسید، بلکه کار و عمل لازم است. «نعم اجر العاملین»
-----------------------------
پاورقی:
۱) هو ان یذنب الذنب فلایستغفر اللّه ولایحدث نفسه بتوبة فذلک الاصرار» کافی، ج۲، ص ۲۸۷
۲) وسائل، ج ۱۱، ص ۶۶
۰۸:۲۲ - ۱۳۹۸/۰۷/۱۰